چرا آسمان شب تاریک است؟

✍️ مقاله اختصاصی انجمن نجوم گویال

آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید که چرا آسمان شب تاریک است؟ 
با وجود میلیاردها ستاره در کیهان، چرا شب‌ها مانند روز روشن نیستند؟ 
این پرسش ساده، یکی از معماهای بزرگ کیهان‌شناسی را شکل می‌دهد که به «پارادوکس اولبرس» معروف است.

🧠 پارادوکس اولبرس چیست؟

در سال ۱۸۲۳، ستاره‌شناس آلمانی، هاینریش ویلهلم اولبرس، این سؤال را مطرح کرد: 
اگر جهان بی‌نهایت و پر از ستاره‌ها باشد، چرا آسمان شب تاریک است؟ 
او استدلال کرد که در چنین جهانی، هر خط دید ما باید به سطح یک ستاره ختم شود و بنابراین، آسمان شب باید کاملاً روشن باشد. 
اما در واقعیت، آسمان شب تاریک است. این تناقض به «پارادوکس اولبرس» شهرت یافت.

💡 چرا آسمان شب تاریک است؟ پاسخ‌های علمی

  1. جهان محدود و دارای عمر معین است:
    یکی از پاسخ‌های اصلی به این پارادوکس این است که جهان ما بی‌نهایت قدیمی نیست. بر اساس نظریه مه‌بانگ (بیگ بنگ)، جهان حدود ۱۳.۸ میلیارد سال عمر دارد. از آنجا که سرعت نور محدود است، ما تنها می‌توانیم نور ستارگانی را ببینیم که در این مدت زمان به ما رسیده‌اند. بنابراین، بسیاری از ستارگان دوردست هنوز نورشان به ما نرسیده است.
  2. انبساط جهان و انتقال به سرخ:
    جهان در حال انبساط است. این انبساط باعث می‌شود که نور ستارگان دوردست به سمت طول موج‌های بلندتر (انتقال به سرخ) کشیده شود. برخی از این نورها به طول موج‌های فروسرخ و حتی امواج رادیویی تبدیل می‌شوند که چشم انسان قادر به دیدن آن‌ها نیست. بنابراین، بخش زیادی از نور کیهان برای ما نامرئی است.
  3. محدودیت در تعداد ستارگان قابل مشاهده:
    هرچند تعداد ستارگان بسیار زیاد است، اما آن‌ها به طور یکنواخت در فضا توزیع نشده‌اند. همچنین، برخی از مناطق فضا دارای گازها و غبارهای کیهانی هستند که نور ستارگان را جذب می‌کنند. اگرچه این مواد در نهایت تابش می‌کنند، اما این تابش‌ها نیز ممکن است در طول موج‌هایی باشند که برای ما قابل مشاهده نیستند.

🌠 نتیجه‌گیری

تاریکی آسمان شب نه تنها یک پدیده زیبا است، بلکه نشانه‌ای از ویژگی‌های بنیادی جهان ماست.
این تاریکی به ما می‌گوید که جهان دارای عمر معین است، در حال انبساط است و نور ستارگان دوردست هنوز به ما نرسیده است. 
بنابراین، هر بار که به آسمان شب نگاه می‌کنیم، در واقع به گذشته و ساختار عظیم کیهان می‌نگریم.

📚 منابع علمی برای مطالعه بیشتر: